Jessica van Geel
Onlangs schreef ze het goed ontvangen essay Een steen op mijn bureau (Thomas Rap, 2025). NRC schreef in de recensie (*****): “In een flamboyant en zeer urgent essay overpeinst historicus Jessica van Geel wat je het beste tegen het opkomende fascisme van deze tijd kunt doen.”
Op het bureau in mijn werkkamer ligt een steen. Het is een grijs kinderkopje, niks bijzonders. Zo’n tien centimeter hoog, diep en breed en ik gok anderhalve kilo zwaar. Ik kan hem in elke willekeurige straat hier in Nederland achterlaten en het zou niemand opvallen, zo gewoon is dat ding. Een kassei om gedachteloos overheen te lopen. Een steen om een ruit mee in te gooien.
Zo begint de tekst waaraan Van Geel voor een lezingencyclus werkte. Terwijl ze schreef over verzetsstrijder Truus van Lier en de vraag die ze na afloop van lezingen over haar leven vaak krijgt – ‘zou ik ook een Truus van Lier zijn als het erop aankomt?’ – kwam er een grote woede in haar op.
Woede om de richting waarin de wereld zich beweegt, aangevoerd door een president van het machtigste land op aarde die alle verworvenheden van de laatste halve eeuw met een enkele handtekening wegvaagt. Angst dat als hij de letter T van de LHBTIQ+-gemeenschap doorstreept, de andere letters spoedig zullen volgen. Angst over een Europa waarin extreemrechts steeds meer invloed op de samenleving krijgt, ook in Nederland.
Daarom dit essay; uit woede en angst, maar ook in de hoop dat er opnieuw verzet zal komen, dat het iets zal breken.
In 2022 verscheen van haar hand de biografie: Truus van Lier, het leven van een verzetsvrouw (Thomas Rap). Literaire non-fictie die leest als een aangrijpende en ontroerende roman. De Volkskrant schreef: “Een spannende reconstructie van de daden van een groep jonge, soms roekeloze verzetsmensen die een dodenlijst maakten van foute Nederlanders en er om lootten wie de trekker zou overhalen”. En: “Biograaf Van Geel laat zien waarom verzetsvrouw Truus van Lier een standbeeld verdient.”
I love you, Rietveld (2018, Lebowski) gaat over de (geheime) liefde tussen de vermaarde meubelmaker en architect Gerrit Rietveld en (interieur)architect Truus Schröder. Samen bouwden ze het wereldberoemde Rietveld Schröderhuis. I Love You, Rietveld is gebaseerd op uitgebreide research, interviews en persoonlijke documenten van de familie. Over liefde, familiebanden, de wording van een groot talent en een tijdsbeeld van een opwindende periode aan het begin van de vorige eeuw.
De Groene Amsterdammer over I love you, Rietveld: “Een knappe, toegankelijke biografie van een vrouw die precies wist wat ze wilde en strak regisseerde wat anderen van haar wisten. In de meer van vierhonderd pagina’s van I Love You, Rietveld staat Truus Schröder-Schräder (1889-1985) voor het eerst in het middelpunt; haar grote liefde Rietveld blijft op de tweede plaats.”
Samen met Natalie Dubois, conservator toegepaste kunst en vormgeving bij het Centraal Museum, schreef Van Geel in 2024: Rietveld Schröderhuis, een biografie van het huis. Een boek, vormgegeven door Irma Boom, dat door Trouw een‘monumentale biografie’ is genoemd.
Na haar studie geschiedenis en journalistiek, werkte Van Geel lange tijd bij nrc.next en NRC, onder meer op de Binnenlandredactie en bij het Zaterdagkatern. Behalve boeken, schrijft Van Geel stukken (m.n. interviews) voor NRC, Vrij Nederland en de VARAgids. Regelmatig geeft Van Geel lezingen.
Samen met Claudia de Breij maakte ze de interviews voor Neem een Geit, leven voor gevorderden (Lebowski, 2015), waarin bekende Nederlanders bevraagd worden over werk, kinderen, liefde, seks, leven, dood en meer van die dingen.
In 2013 was Van Geel samensteller van Ik zou uren met je kunnen praten maar… (Nieuw Amsterdam). Een boek met spoedcursussen over hoe je staande te houden in het dagelijks leven. Van ‘hoe gedraag je je op de borrel van je werk?’, ‘hoe maak je niet ongemakkelijk contact in de lift?’ tot ‘hoe zet je visite de deur uit?’.
2025: Lezing Roze Woensdag Nijmegen
2025: 4 mei Lezing Fort De Bilt
2025: Een steen op mijn bureau. Essay verschenen bij Thomas Rap
2024: Spreker bij Vrijheidscolleges
2024: Oprichter en bestuurslid Stichting Truus van Lier
2023: Lezing Sachsenhausenherdenking Nationaal Monument Kamp Vught
2023: Lid comité van aanbeveling LKvV
2023: Truus van Lier: longlist Brusseprijs (Fonds BJP) voor het journalistieke boek. Shortlist Kleio Klasseprijs 2023
2022 – heden: Vakjury Sonja Barend Award, Prijs voor het beste tv-interview
2022: Jeugdtheatervoorstelling Truus van Lier in de Domkerk. 4 Mei Comité, samen met Elles Leferink
2022: Laudatio Jonathan Franzen, ILFU
2022: Andere Tijden Special Drie Vrouwen en het Verraad
2022, april: NPO Radio 1 Non-Fictie Boek van de Maand. En Boek van de Maand van NPO 1 OVT
2022: Kunstwerkgroep standbeeld Truus van Lier, gemeente Utrecht
2022: Truus van Lier. Het leven van een verzetsvrouw. Literaire non-fictie
2021: Comité van Aanbeveling van Stichting De NWE Stijl@Tilburg
2021: Als je maar gelukkig bent. Interviews, samen met Robbert Blokland
2019: CCS Crone Stipendium
2018: I love you, Rietveld. Het verhaal over de (geheime) liefde tussen ontwerper en architect Gerrit Rietveld en Truus Schröder. Biografie
2015: Interviews Neem een Geit. Leven voor gevorderden (geschreven door Claudia de Breij)
2015 – heden: Freelance journalist voor m.n. NRC Handelsblad, Vrij Nederland en VARA Gids
2013: Ik zou úren met je kunnen praten… (eindredactie)
2006 – 2015: Journalist bij nrc.next en NRC Handelsblad. (Binnenlandredactie, chef Leven en Zaterdagkrant)
Boeken
Een steen op mijn bureau, aantekeningen van vrees en hoop
Op het bureau in mijn werkkamer ligt een steen. Het is een grijs kinderkopje, niks bijzonders. Zo’n tien centimeter hoog, diep en breed en ik gok anderhalve kilo zwaar. Ik kan hem in elke willekeurige straat hier in Nederland achterlaten en het zou niemand opvallen, zo gewoon is dat ding. Een kassei om gedachteloos overheen te lopen. Een steen om een ruit mee in te gooien.
Zo begint de tekst waaraan Jessica van Geel werkte in opdracht van de Vrijheidscolleges. Terwijl ze schreef over verzetsstrijder Truus van Lier en de vraag die ze na afloop van lezingen over haar leven vaak krijgt – zou ik ook een Truus van Lier zijn als het erop aankomt? – kwam er een grote woede in haar op. Woede om de richting waarin de wereld zich beweegt, aangevoerd door een president van het machtigste land op aarde die alle verworvenheden van de laatste halve eeuw met een enkele handtekening wegvaagt. Angst dat als hij de letter T van de LHBTIQ+-gemeenschap doorstreept, de andere letters spoedig zullen volgen. Angst over de groeiende invloed van extreemrechts in Europa, ook in Nederland.
Daarom dit essay; uit woede en angst, maar ook in de hoop dat er opnieuw verzet zal komen, dat het iets zal breken.
Truus van Lier. Het leven van een verzetsvrouw (literaire non-fictie)
Op een nazomerse vrijdagmiddag stapt ze van haar fiets en wandelt rustig zijn kant op. Ze pakt de revolver uit haar binnenzak en strekt haar arm uit richting de goudkleurige knopen op zijn borst. Pas als hij een paar stappen verder is gelopen, kijkt hij haar aan. Ze staan op zeven meter afstand van elkaar. Roerloos. Truus kromt twee keer met kracht haar wijsvinger om de trekker, twee knallen echoën over de Singel. Wanneer ze Kerlen op de stoep ineen ziet zakken, pakt ze haar fiets en rijdt weg – zoals ze ook gekomen was.
September 1943. De moord op de nsb- politiehoofdcommissaris Gerard Kerlen is voorpaginanieuws. Deze verzetsdaad van de 22-jarige rechtenstudent Truus van Lier maakt grote indruk; koningin Wilhelmina spreekt bewondering uit, ter- wijl de sancties die erop volgen worden besproken met Heinrich Himmler, de rechterhand van Hitler.
Van Lier is de eerste Nederlandse vrouw die om haar verzet wordt gefusilleerd. Kent iedere Nederlander wél de naam van Hannie Schaft, de naam van Truus van Lier bleef relatief onbekend. Tot nu. Jessica van Geel maakt, gebaseerd op grondig historisch onderzoek, een minu- tieuze en razendspannende reconstructie van het leven van deze verzetsvrouw. Een vrouw die haar leven gaf in de hoop het goede te doen.
Als je maar gelukkig bent (interviews)
Homo’s dragen roze strings, lesbiennes trekken na één date bij elkaar in – inclusief kat. Twintig jaar geleden werd in Nederland als eerste land ter wereld het burgerlijk huwelijk opengesteld voor paren van het gelijke geslacht. Het ‘homohuwelijk’ brengt weliswaar juridische gelijkwaardigheid, maar de clichés rond LHBTIQ+ zijn er nog steeds. Hoe komt dat? Journalisten Jessica van Geel en Robbert Blokland, beiden gelukkig gay getrouwd, vinden dat we te weinig persoonlijke verhalen horen over hoe het is om homo, lesbienne of bi te zijn. In gesprekken met onder anderen Nicolaas Veul, Romana Vrede, Paul de Leeuw, Barbara Barend en Bas Heijne nemen Van Geel en Blokland de lezer mee naar de wereld die gay heet. Over coming out, huwelijk, gayconnection, Grindr en antihomogeweld. Over de LHBTIQ+gemeenschap van nu en het verschil met pak ’m beet twintig jaar geleden. En: over liefde en seks.
I love you, Rietveld (biografie)
Hét verhaal over de (geheime) liefde tussen de vermaarde ontwerper en architect Gerrit Rietveld en Truus Schröder. Zij stimuleerde zijn talent en was zijn artistieke geweten, en samen bouwden ze het wereldberoemde Rietveld-Schröderhuis in Utrecht. Een schitterende geschiedenis gebaseerd op uitgebreide research, interviews en persoonlijke documenten van de familie. Over liefde, familiebanden, de wording van een groot talent en, met het ontstaan van De Stijl en Dada, ook een treffend tijdsbeeld van een opwindende periode aan het begin van de vorige eeuw.
Truus Schröder -Schräder (1889-1985) zoals ze voluit heette, was veertig jaar de geheime liefde van Gerrit Rietveld. Hoe zag haar leven eruit, dat begon aan het begin van een moderne tijd? Hoe was haar relatie met ‘Riet’? Hoe leefde ze zestig jaar in dat modernistische huis – dat kale kleine blokje aan de rand van de stad, werelderfgoed inmiddels?
Neem een Geit, leven voor gevorderden
Claudia de Breij (net 40, dankuwel) vraagt zich af hoe dat moet: leven. De eerste jaren zeggen ouders, leraren en andere betweters wat je wel en niet moet doen. Je zit nog in de fase ‘leven voor beginners’. Maar hoe moet het als je alles eenmaal zelf mag (en moet) uitvinden? Hoe ga je dan om met vragen over liefde, dood, vriendschap, seks, werk, kinderen? Niemand die zegt hoe het moet. En dat is fijn. Maar soms ook niet. Soms zou je willen dat iemand zei: ‘Dit heb ik ook gehad. En toen heb ik het zus en zo opgelost.’ Dat helpt.
Met de les van wijlen René Gude, Denker des Vaderlands, in haar achterhoofd – ‘Ga vooral te rade bij anderen’ – ging Claudia de Breij op de koffie (en vaak een wijntje) bij wijze mannen en vrouwen die het allemaal al een keer hebben meegemaakt. Samen met haar geliefde Jessica van Geel sprak ze met Willeke Alberti, Hedy d’Ancona, Anne-Wil Blankers, Hanneke Groenteman, Nico ter Linden, Geert Mak, Erica Terpstra, Herman van Veen, Paul van Vliet en Hans Wiegel.
Ik zou uren met je kunnen praten maar... (eindredactie)
Hoe houd je je staande in ongemakkelijke situaties, geef je een oprecht compliment? Wat zeg je tegen een vreemde als je in de lift staat? En een ochtendmens worden, hoe doe je dat? Lastige situaties laten zich niet altijd vermijden, soms moet je er maar het beste van maken. Op kantoor, met familie, vrienden of in je omgang met onbekenden: dit boek helpt.
Een boek met spoedcursussen die eerder in NRC Handelsblad en nrc.next verschenen voor dagelijkse gebeurtenissen die we allemaal meemaken: van ‘hoe gedraag je je op een borrel van het werk’ tot ‘hoe zet ik plakkende visite de deur uit’.